Phủ định biện chứng là phạm trù triết học dùng để chỉ sự phủ định tự thân, sự phát triển tự thân, là mắt khâu trong quá trình dẫn tới sự ra đời sự vật mới, tiến bộ hơn sự vật cũ. Hãy cùng Ôn thi sinh viên tìm hiểu về quy luật phủ định của phủ định trong bài viết này!
1. Vai trò của quy luật
- Quy luật phủ định của phủ định là một trong ba quy luật của phép biện chứng duy vật
- Quy luật chỉ ra khuynh hướng của sự vận động và phát triển của sự vật, hiện tượng
2. Khái niệm phủ định
- Phủ định là sự thay thế sự vật này bằng sự vật khác trong quá trình vận động, phát triển của sự vật
Ví dụ : Trong thời đại phát triển, sự ra đời của xe máy là phủ định của xe đạp.
- Phủ định siêu hình : là sự diệt vong hoàn toàn của cái cũ, là phủ định sạch trơn, chấm dứt hoàn toàn sự phát triển của sự vật.
Ví dụ : Gỡ bỏ toàn bộ nhà cũ để xây nhà mới.
- Phủ định biện chứng là phạm trù triết học dùng để chỉ sự phủ định tự thân sự phát triển tự
thân, là mắt khâu trong quá trình dẫn tới sự ra đời của sự vật mới, tiến bộ hơn sự vật cũ
- Phủ định tự thân là tự bản thân phủ định chính nó
Ví dụ : Quả trứng nở ra thành con
3. Đặc trưng cơ bản của phủ định biện chứng
- Tính khách quan: Phủ định biện chứng là phủ định tự thân, nguyên nhân của sự phủ định nằm ngay trong bản thân sự vật.
Ví dụ: Vòng đời của cây táo; Vòng đời của con bướm (không phụ thuộc vào ý chí của con người)
- Tính phổ biến: Phủ định biện chứng diễn ra trong mọi sự vật, trong mọi lĩnh vực từ tự nhiên, xã hội đến tư duy.
Ví dụ : Cộng sản nguyên thủy thay thế bởi chế độ chiếm hữu nô lệ.
- Tính đa dạng và phong phú: Thể hiện trong nội dung và hình thức của sự phủ định.
- Tính kế thừa: Phủ định biện chứng là sự phủ định mà mãi mới ra đời trên cơ sở kế thừa những giá trị tính cực của cái cũ, bổ sung thêm những cái mới phù hợp
Ví dụ: Con cái ảnh hưởng, kế thừa hình dáng, phong cách, lối sống từ bố mẹ
(1) Quá trình vận động và phát triển của các sự vật luôn hàm chứa sự kế thừa biện chứng
- Kế thừa có hai có hai loại: kế thừa biện chứng và kế thừa siêu hình:
+ Kế thừa siêu hình: là giữ lại nguyên si những đặc điểm, thuộc tính mà bản thân sự vật có ở giai đoạn phát triển trước, không bỏ đi bất cứ yếu tố nào
+ Kế thừa biện chứng: là sự chọn lọc, giữ lại và cải tạo những đặc điểm, thuộc tính còn thích hợp cho sự phát triển của sự vật, đồng thời bổ sung những yếu tố tích cực mới làm cho sự vật phát triển ở trình độ cao hơn, tiến bộ hơn.
(2) Quá trình vận động, phát triển của sự vật là một quá trình phủ định của phủ định, nghĩa là phải trải qua nhiều lần phủ định.
- Sau hai lần phủ định hoặc nhiều hơn hai lần phủ định thì sự vật mới ra đời thay thế cho sự vật cũ. Một chu kỳ phát triển của sự vật được hoàn thành đồng thời mở ra một chu kỳ tiếp phát triển theo.
- Cái khẳng định -> Phủ định lần 1 -> Phủ định lần 2 -> Phủ định lần 3...
=> Sự vật mới ra đời thay thế cho sự vật cũ
Ví dụ: Hạt lúa là cái khẳng định, hạt lúa phát triển thành cây lúa => Cây lúa là cái phủ định (lần 1). Cây lúa vận động, phát triển trổ bông. => Bông lúa
(3) Quá trình vận động phát triển của sự vật diễn ra theo đường xoáy ốc. Nó không theo một đường thẳng tịnh tiến liên tục mà diễn ra quanh co, phức tạp. Quá trình đó có sự tiến lên, có sự gián đoạn và thậm chí có những bước lùi tạm thời.
- Con đường xoáy ốc thể hiện tính kế thừa, tính lặp lại và tính tiến lên của sự phát triển. Cái mới ra đời dường như quay trở lại cái cũ nhưng ở trình độ cao hơn về chất.
5. Ý nghĩa phương pháp luận
- Vì sự vật không phát triển một con đường thẳng, mà theo đường xoáy ốc, qua nhiều giai đoạn nên phải nắm được đặc trưng của từng giai đoạn để tác động cho phù hợp. Hiểu rõ quy luật phủ định của phủ định giúp bạn học môn học này dễ dàng hơn. Hãy truy cập ngay theo đường dẫn dưới đây để tham gia thi thử trắc nghiệm Triết học Mác - Lênin.
- Tránh thái độ phủ định sạch trơn, phải biết kế thừa những ưu điểm, tích cực của cái cũ để phát triển cái mới, lọc bỏ, cải tạo cái tiêu cực.
- Khắc phục tư tưởng bảo thủ, trì trệ, kìm hãm sự phát triển của cái mới; cần phải phát hiện cái mới, tích cực tạo điều kiện cho cái mới phát triển.
Liên hệ tương tác trực tiếp qua zalo: 0359.286.819 (chị Linh - giải quyết khó khăn môn Nguyên lý kế toán, Kế toán tài chính TẤT CẢ CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC)
💥Giải đáp FREE các câu hỏi về NGUYÊN LÝ KẾ TOÁN
💥Nhận gia sư 1-1 cấp tốc cho người mất gốc (online/offline)
💥Nhận booking giải bài tập về nhà, đề cương ôn tập , làm mẫu các đề thi (có đáp án và giải thích chi tiết)
Đọc chi tiết dịch vụ tại đây
📍 KHÔNG NHẬN THI HỘ - HỌC LÀ HIỂU BẢN CHẤT